یکی از محرومیت های کمتر دیده و شنیده شده مربوط به موضوع بی شناسنامه ها در استان سیستان و بلوچستان است. آمار دقیقی از بی شناسنامه ها در این استان نیست اما آمارهای غیررسمی می گوید که حداقل ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت این استان فاقد شناسنامه هستند.

طبق شواهد موجود شماری از اهالی استان سیستان و بلوچستان که برخی از آنان بالای ۴۰ تا ۵۰ سال سن دارند هنوز شناسنامه ندارند. یکی از نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی می گوید؛ محرومیت هزاران شهروند بلوچ از داشتن شناسنامه و برگه شناسایی رسمی را باید به کمبودهایی که مردم این استان با آن دست و پنجه نرم می کنند اضافه کرد.

براساس قوانین کنونی جمهوری اسلامی ایران, فرزندان زنان ایرانی که با شهروندان خارجی (افغانستان, پاکستان و …) ازدواج کرده اند تا رسیدن به سن ۱۸ سالگی از داشتن شناسنامه محروم هستند.

افراد بی‌شناسنامه‌ از ابتدایی ترین حقوق خود محروم هستند؛ این افراد در بلوچستان ایران به خاطر عدم بهره‌مندی از پوشش بیمه، نه درمان می‌شوند و نه می‌توانند فرزندان خود را به مدرسه بفرستند. و نه توانایی دستیابی به کار محترمانه ای دارند، و همچنین از انواع خدمات عمومی نظیر دریافت یارانه, حساب بانکی, دریافت انشعاب آب, تلفن و سایر موارد محروم هستند و بیشترین افراد در معرض خطر این قشر، زنان و کودکان هستند.

فقر، صعب‌العبور بودن منطقه و نبود وسیله نقلیه‌ برای جابه‌جایی موجب شده تا شهروندان بلوچ برای مراجعه به شهر و درخواست صدور شناسنامه با مشکل مواجه باشند. آنها مجبورند تمام عمر خود را در روستا بگذرانند.

در رابطه با بی شناسنامه های سیستان و بلوچستان باید گفت که ۵۰ درصد افراد هیچ مدرکی ندارند. این افراد نیازمند حکم دادگاه می‌شوند و دادگاه در اکثر مواقع تست «دی ان‌ای» را ملاک قرار می‌دهد و اکثر افراد توان مالی پرداخت هزینه چند میلیونی این تست را ندارند که پرونده‌شان در این مرحله متوقف می‌شود.

دولت ایران مدعی است که بیشتر بلوچ‌های این کشور که در استان سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند، فاقد مدرک هویتی‌اند و دارای تابعیت ایرانی نیستند، بلکه مهاجران کشورهای همسایه هستند.

با توجه به شباهت زبان و ظاهری که بلوچ‌های ایرانی با برادران خود در افغانستان و پاکستان دارند، ادعای چنین طرحی در ظاهر آسان است اما مورد پذیرش خود مردم نیست. چنین ادعاهایی تبعیض آشکار نژادی و مذهبی علیه بلوچ ها (که سنی مذهب هستند) است. زیرا می‌توان با شناسایی محل‌های اقامت طولانی‌مدت این افراد به همراه داشتن گویش و لباس مخصوص بلوچ‌ها به راحتی تشخیص داد که آنها شهروندان ایران هستند اما ظاهرا حکومت جمهوری اسلامی ایران بنا به دلایل ملیتی و مذهبی، به بلوچ‌های سنی ایرانی کمتر از فارسهای شیعه حق تابعیت اعطا می‌کند.