مَکران نام منطقه بزرگی در ایران و پاکستان کنونی است که در حال حاضر در هر دو طرف بلوچستان شناخته می شود. که مرزهایش در سالیان مختلف فراتر از این بوده است و حد اقل تاریخش به بیش از ۵ هزار سال قبل از یملاد مسیح بر می گردد که در اسناد تاریخ و حتی اشعار شعرایی معروف فارسی زبان هم وجود دارد.

مهمترین بندر تجاری و بازرگانی ایالت مکران بندر «تیز» یا «تیس» کنونی بوده است. این شهرکه بندری بین قاره‌ای محسوب می‌شد، در آفریقا با مصر و حبشه و زنگبار؛ در آسیای مرکزی با هند و سند (پاکستان) و در خاورمیانه با کشورهای عربی مانند عمان و بحرین مناسبات تجاری داشت.

این بندر امروزه اعتبار گذشته خود را از دست داده و به صورت روستایی ساحلی در ۹ کیلومتری شمال بندر چابهار در کرانه شرقی خلیج چابهار بر سر راه چابهار نیک‌شهر و بندر کنارک جای دارد.

مقدسی، جغرافی‌دان قرن چهارم، بندر تیز را بارانداز معروف، پر از نخلستان، دارای چندین کاروان‌سرا، مسجدی زیبا و مردمی میانه حال معرفی می‌کند. او همچنین شهرهای بمپور و پهره (ایرانشهر کنونی) را از دیگر شهرهای مکران برمی‌شمرد و زبان مردم مکران را بلوچی می‌داند.

در حال حاضر مکران از شمال محدود است به سراوان و بمپور، از جنوب به دریای عمان، از مشرق به کلات پاکستان و از مغرب به بشاگرد.(دهخدا)

با توضیحات یاد شده  یک سوال اساسی در اینجا طرح می‌شود و آن اینکه پس چرا دریای ساحلیِ مکران، دریای عمان خوانده می‌شود و نه دریای مکران؟!

واقعیت این است که در قرن چهارم هجری دریای عمان جزو دریای اعظم به‌شمار می‌آمد و هر بخشی از دریای اعظم به نام ناحیه یا شهری که در کنار آن قرار داشت خوانده می‌شد.

چنان‌که یاقوت حموی می‌گوید، بحرفارس،  شاخه‌ای از دریای بزرگ هند است. مرزهای این دریا از بندر تیز از بخش‌های مکران در کرانه بحر فارس تا آبادان است و اینجا دهانه دجله است که بدان می‌ریزد.

بعلاوه، در منابع جغرافیایی قدیم همواره از این دریا به نام بحر مکران نام برده‌شده‌است. دریای مکران نامی بوده که حتی بر کتیبه‌های بیستون از زمان هخامنشیان نیز نقش بسته است و در کتیبه‌های زمان ساسانیان نیز به همین نام است.

بنابر گواهی منابع تاریخی، از قدیم‌ترین روزگاران، این بخش از دریا همواره دریای مکران خوانده می‌شد، هرچند که ظاهرا گاهی قسمت جنوبی آن را بحر عمان می‌نامیده‌اند.

نام دریای مکران تا اواخر قرن نوزدهم بر این بخش از دریا اطلاق می‌شد. در این زمان که انگلستان بر شبه قاره هند تسلط کامل پیدا کرده بود و می‌خواست در آب‌های نزدیک به ایران نیز حضور داشته باشد، مسقط و سرزمین عمان را تحت سلطه خود در‌می‌آورد. از این زمان به بعد، دولت انگلیس کم‌کم نام عمان را بر دریای مکران جاری می‌سازد.

با عنایت به این سوابق، شایسته است که کم‌کم در گفتار و نوشتار ما نیز کلمه مکران جایگزین کلمه عمان شود.

از این به بعد ما “بلوچ”ها به تبعیت از نام تاریخی این دریا باید بگویم: دریــــــای مکـــــــران”